Trong quá trình học kiến thức thể hình, bạn chắc hẳn sẽ gặp rất nhiều hướng dẫn liên quan về Mobility, Stability, Flexibility và Extensibility. Vậy những từ này nghĩa là gì trong tập gym, hãy cùng tìm hiểu nha
Mobility là gì ?
Mobility có nghĩa là khả năng linh hoạt, khả năng di động (xuất phát từ Mobile là di động). Trong thể hình, khi nói đến Mobility tức là nói về khả năng di động, khả năng linh hoạt của khớp. Khớp có tính Mobility cao là khớp di chuyển được trong nhiều mặt phẳng khác nhau với phạm vi chuyển động (ROM) rộng.
Stability là gì ?
Stability thì ngược lại với Mobility, nó chỉ về khả năng ổn định của cơ thể (Stable). Khi nói về Stability thì có nghĩa là đang nói đến khả năng giữ ổn định của một khớp khi cơ thể di chuyển.
Trước khi xuống phần tiếp theo bạn hãy đọc qua bài viết mặt phẳng chuyển động là gì để có thể hiểu các định nghĩa mặt phẳng ở phần dưới này nha.
Sự khác nhau giữa Stability và Mobility
Chúng ta có các khớp gồm mắt cá chân (ankle), cổ tay (wrist), hông (hip), khớp vai (glenohumeral – GH) là những khớp có tính Mobility cao, có thể thực hiện được các chuyển động trên cả 3 mặt phẳng.
Tuy nhiên đây lại là những khớp có tính Stability thấp cho nên chúng rất dễ bị chấn thương như bong gân khi bạn gặp các tình huống như lật, trật, trẹo, gập quá ROM khi chơi thể thao hoặc trong hoạt động hằng ngày.
May mắn là những chấn thương này có thể tự lành hoàn toàn mà không để lại di chứng nguy hiểm nào.
Với các khớp như đầu gối (knee) và khuỷu tay (elbow) thì đây là những khớp có tính Stability nên ít gặp các chấn thương kiểu lật, trật, trẹo, tuy nhiên nếu gặp phải thì thường là nặng, khó để phục hồi hoàn toàn và cần điều trị ở mức độ cao (các mô cứng thường gặp như sụn khớp, sụn chêm, rách đứt mô mềm như gân, dây chằng trong, ngoài bao khớp)
Bên cạnh đó thì các khớp này có tính Mobility thấp nên khả năng thực hiện các chuyển động co (flexion) và duỗi (extension) mà trên mặt phẳng sagittal mà thôi. Các mặt phẳng khác gần như không thực hiện được hoặc ROM rất ngắn.
Flexibility là gì ?
Flexibility xuất phát từ Flex (chỉ các hoạt động như gấp, gập, uốn cong) có nghĩa là chỉ khả năng gấp, gập của một khớp theo các phương các nhau. Hay nói đơn giản thì Flexibility là khái niệm về khả năng chuyển động của một khớp trong phạm vi chuyển động hoàn toàn của nó.
Ví dụ đơn giản nhất là khi Squat, người có cổ chân Flexibility tốt sẽ squat sâu tối đa được, còn người Flexibility kém sẽ không thể xuống sâu được.
Một khớp có khả năng Flexibility hay không lại phụ thuộc thêm về Extensibility.
Extensibility là gì ?
Extensibility cũng bắt đầu bằng Extend (có nghĩa là duỗi, kéo dài ra), khắc với 3 định nghĩa ở trên nói về các chuyển động trên mặt phẳng thì Extensibility nói về khả năng kéo dài của các mô mềm xung quanh khớp trong đó thì cơ bắp là mô mềm đóng vai trò chủ đạo.
Do đó, khi bạn có Extensibility quanh khớp tốt thì ROM của khớp đó sẽ có thể đi dài hơn trong một mặt phẳng tốt (ảnh hưởng đến Flexibility)
Thông thường Flexibility và Extensibility luôn đi cùng nhau, nếu Extensibility tốt thì Flexibility cũng sẽ tốt và ngược lại.
Tóm lại
Như vậy bạn có thể thấy rằng Mobility có tính rộng hơn và bao trùm cả Flexibility nên chúng ta không thể thay đổi khái niệm 2 định nghĩa này cho nhau được.
Nếu bạn muốn có Mobility tốt thì bạn cũng cần phải đảm bảo tập Flexibility để tối ưu chuyển động cho khớp đó.
Về mặt ngược lại thì có Flexibility tốt chưa chắc bạn đã có Mobility tốt vì còn phải xem xét về khả năng và Flexibility ở các chuyển động còn lại.
Một khớp về mặt tự nhiên có Mobility kém như đầu gối, vẫn có thể có Flexibility tốt khi cơ rectus femoris Extensibility tốt. Ngược lại khớp có Mobility cao như mắt cá chân vẫn có thể có Flexibility kém ví dụ như không thể squat sâu vì bị nhấc gót chân khi xuống vì Extensibility của bắp chân (calves) kém.
Tức là về mặt tự nhiên, bạn có thể có mắt cá chân có Mobility tốt hơn các khớp khác nhưng thực tế khả năng của bạn vẫn kém do bạn lười vận động hoặc mang giày cao gót thường xuyên.
Như vậy thì Flexibility cũng là khái niệm đang nói về khớp, không phải nói về cơ nên nếu dùng Flexibility sẽ có thể bị hiểu nhầm thành Extensibility.
Hiện nay có nhiều bài viết đang bị nhầm lẫn giữa Extensibility và Flexibility vì nó mang tính song hành nên nhiều người vẫn lầm tưởng là chúng thay thế cho nhau được.
Việc bạn có cần tập Mobility, Stability hay Extensibility phụ thuộc vào môn thể thao mà bạn chọn. Ví dụ nếu chơi cầu lông, bóng bàn thì nên ưu tiên tập cổ tay cho Mobility nhất thay vì Stability.
Những môn cần di chuyển nhiều và nhanh như chạy, đá bóng, bóng rổ thì cổ chân là cái cần phải tối ưu Mobility để bạn có thể di chuyển nhanh nhất và giảm rủi ro chấn thương do va chạm. Bên cạnh đó bạn còn phải tập thêm cả Stability để giữ cân bằng và trụ vững khi bị tì đè lúc di chuyển.
